ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း နဲ႔ MEP Systems

မ်က္ေမႇာက္ေခတ္ အေဆာက္အအံု ေတြ ဟာ မိုးဒဏ္၊ ေနဒဏ္၊ ေလဒဏ္၊ ဆီးႏွင္းဒဏ္၊ အစ႐ွိတဲ့ ရာသီဥတုဒဏ္ ေတြ ကေန အကာအကြယ္၊ အမိုးအကာ ေပးတဲ့ ခိုလံႈရာ ေလာက္သက္သက္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။

ပိုၿပီး တိတိက်က် ေျပာရရင္ေတာ့ လူေတြ သက္ေတာင့္ သက္သာ စိတ္ခ်မ္းေျမ့စြာ ေနထိုင္ႏိုင္ဘို႔ နဲ႔ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ ဘို႔ရာ ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္ တဲ့၊ ပိုၿပီး စံနစ္က် အဆင့္အတန္းမီ တဲ့၊ ပိုၿပီး အလုပ္တြင္က်ယ္ ေစႏိုင္ တဲ့၊ ပတ္ဝန္းက်င္ ကို ဖန္တီးေပးႏိုင္ ေအာင္ ေဆာက္လုပ္ လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပူလို႔၊ အိုက္လို႔ ယပ္ခတ္ ေခြ်းသုတ္ စိတ္႐ႈပ္ေန ရတာမ်ိဳး၊ ခ်မ္းလို႔ တုန္လို႔ အလုပ္ မတြင္တာမ်ိဳး၊ နားၿငီးလြန္းလို႔ စိတ္႐ႈပ္ရတာ မ်ိဳး၊ ေမွာင္လြန္းလို႔ အလုပ္လုပ္မရတာမ်ိဳး ေတြ မျဖစ္ပဲ အလုပ္မွာပဲ ပိုၿပီး အာ႐ုံ စိုက္ႏိုင္ လာလို႔ အလုပ္ ပိုတြင္ရတာပါ။

အေဆာက္အအံု ေတြကို ဒီဇိုင္း လုပ္တဲ့အခါ မပါမျဖစ္ အေျခခံ အဂၤါရပ္ေတြ ကေတာ့

• Better Lighting & Visual Comfort အလင္းေရာင္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရႏိုင္ဘို႔၊
  
• Thermal Comfort :သက္ေတာင့္သက္သာ႐ွိေစမဲ့ မွ်တတဲ့ Temperature (အပူအေအး)၊ Humidity (ေလရဲ႕စိုထိုင္းဆ) ေတြကို ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္း ထားႏိုင္ဘို႔၊
• Indoor Air Quality ေလရဲ႕သန္႔႐ွင္းလတ္ဆတ္မႈ ေတြရေအာင္ ထိန္းသိမ္း ထားႏိုင္ဘို႔၊
• Acoustical Quality အသံဆူညံ မႈ ကေန ကာကြယ္ႏိုင္ဘို႔၊
• Convenient Power လွ်ပ္စစ္မီး၊ လိုအပ္တဲ့ ပါဝါေတြ အဆင္သင့္ လြယ္လင့္တကူ ရႏိုင္ ဘို႔၊
• Communication Capability ဆက္သြယ္ေရးစံနစ္ ေတြ (တယ္လီဖုန္း၊ Network, Internet, etc.) အဆင္သင့္ လြယ္လင့္တကူ ရႏိုင္ ဘို႔၊
• High-quality Sanitation က်န္းမာေရးႏႇင့္ ညီညြတ္ေသာ အဆင့္ျမင့္ ေရသန္႔ျဖန္႔ေဝ၊ အညစ္အၾကး နဲ႔ ေရဆိုး (မိလႅာ) ႏုတ္စံနစ္ေတြ ပါဝင္ဘို႔၊
• Reliable Systems for Life Safety and Property Protection လူတို႔၏ အသက္ႏွင့္ ပစၥည္းဥစၥာ ကို ကာကြယ္ရန္ စိတ္ခ်ရတဲ့ စံနစ္ေတြ (မီးေဘးကာကြယ္ေရး စံနစ္ ေတြ၊ လံုျခံဳေရး စံနစ္၊ အေရးေပၚ လမ္းညႊန္ စံနစ္) ေတြ ပါဝင္ဘို႔၊

တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အေဆာက္အအံု ရဲ႕ သံုးစဲြမႈ အတိုင္းအတာ ကို လိုက္လို႔ အျခား စံနစ္ေတြ၊ ပိုၿပီး သိမ္ေမြ႕နက္နဲ တဲ့ နည္းပညာ ေတြ၊ လိုအပ္ လာႏိုင္ ပါေသးတယ္။

ဒီလို လူေတြ အလို႐ွိတဲ့ ေတာင့္တရတဲ့ အဂၤါရပ္ေတြ လက္ေတြ႕ ျဖစ္လာႏိုင္တာ ဟာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္ လာတဲ့ MEP (Mechanical, Electrical & Plumbing) Systems လို႔ေခၚတဲ့ အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာေတြ ေၾကာင့္ပါပဲ။ ဒီစနစ္ေတြ ကိုပဲ M&E (Mechanical and Electrical Systems) လို႔လည္း ေခၚၾကပါေသးတယ္။

ဒီလို MEP system ရဲ႕ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈ ေတြဟာ Architectural Design (ဗိသုကာ ဒီဇိုင္း) သစ္ေတြ ၊ ပုံစံသစ္ေတြ၊ အခြင့္အလမ္းသစ္ေတြ၊ ေပးခဲ့ ပါတယ္။ ျပဴတင္းေပါက္ မ႐ွိတဲ့ ကုန္တိုက္ေတြ စူပါမတ္ကက္ ေတြလို ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ Electrical Lighting, Ventilation နဲ႕႔Space Air Conditioning ေတြေပၚမွာ လံုးလံုး မွီခို အားထား ေနရတာပါ။ High-rise building လို႔ေခၚတဲ့ အထပ္ျမင့္ အေဆာက္အအံုေတြ မွာဆိုရင္လည္း အလြန္ျမန္တဲ့ High-speed vertical transportation system (ျမန္ႏႈန္းျမင့္ ဓါတ္ေလွခါး စံနစ္) ေတြ၊ ေသာက္ေရ၊ သုံးေရ နဲ႔ မီးအႏၲရာယ္ က ကာကြယ္ဘို႔အတြက္ ပါ high-pressure water supply systems (ဖိအားျမင့္ ေရေပးေဝေရး စံနစ္) ေတြ ဟာ မပါမျဖစ္ ပါကိုပါ ရပါတယ္။

ဒီ MEP systems ေတြ က စြမ္းေဆာင္ေပးမဲ့ အက်ိဳး ေက်းဇူးေတြ ကို အလကားသက္သက္ ရႏိုင္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ထိုက္တန္တဲ့ ေပးဆပ္မႈေတြ လည္း ႐ွိရပါတယ္။ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္ေတြထဲမွာ လိုအပ္တဲ့ အခန္းေနရာ အက်ယ္အဝန္း နဲ႕ ကုန္က်မဲ့ စရိတ္ ေတြလည္း ပါဝင္ ပါတယ္။ တကယ့္ လက္ေတြ႕မွာလည္း MEP systems ေတြတတ္ဆင္ဘို႔ အတြက္ Floor နဲ႔ Ceiling Space ေနရာ ေတြ ေျပာပေလာက္ေအာင္ကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လိုအပ္ပါတယ္။ ပဏာမအစီအစဥ္ခ် တဲ့ Preliminary Planning Phase မွာထဲက လိုအပ္တဲ့ ေနရာေတြကို ႀကိဳတင္လ်ာထား မထားႏိုင္ခဲ့ရင္ ဒီဇိုင္းကို ထပ္တလဲလဲ ျပန္လုပ္ေနရ ပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ system performance (စြမ္းေဆာင္ရည္) ကိုေတာင္ စေတးလိုက္ ရပါလိမ့္အုံးမယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာ ေတြမွာဆိုရင္လည္းMEP system ေတြရဲ႕ ကုန္က်စားရိတ္ က အေဆာက္အအုံ တစ္ခုရဲ႕ စုစုေပါင္း ကုန္က်စားရိတ္ ရဲ႕ တစ္ဝက္ေလာက္ကို ႐ွိတာပါ။ ဥပမာ ျပရရင္ သိမ္ေမြ႕နက္နဲ တဲ့ ေခတ္မီ အေဆာက္အအုံ ေတြျဖစ္တဲ့ သုေတသနျပဳ လုပ္ငန္းသုံး Research & Development (R&D) Buildings ေတြ၊ ေဆး႐ုံေတြ၊Computer Center ေတြ၊ စသည္ျဖင့္ ေပါ႔ေလ။

MEP System ေတြ လည္ပတ္ဘို႔ရာ အတြက္ Energy (စြမ္းအင္) လည္း လိုပါတယ္။ စက္မႈထြန္းကား တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မွာဆို လူေတြ အသုံးျပဳတဲ့ အေဆာက္အအံုေတြျဖစ္တဲ့ လူေနအိမ္ေတြ၊ ဟိုတယ္၊ ႐ုံးခန္းအစ ႐ိွတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းသံုး အေဆာက္အအံု ေတြ၊ စာသင္ေက်ာင္း၊ ေဆး႐ံု၊ အက်ဥ္းေထာင္ ႏႇင့္ အျခား လူမႈ အဖဲြ႕အစည္း ဆိုင္ရာ အေဆာက္အအံု ေတြက အသံုးျပဳတဲ့ စြမ္းအင္ဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕ စုစုေပါင္း အသံုးရဲ႕ တစ္ဝက္ ေလာက္ကို ႐ွိႏို္င္ ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ အဲသည့္ အေဆာက္အအံု ေတြရဲ႕ Operating Costs (လည္ပတ္ စရိတ္ေတြ) ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကိုလည္းယူထားတာပါ။

"စြမ္းအင္ (Energy) ကို ထိထိေရာက္ေရာက္၊ အက်ိဳး႐ွိ႐ွိ မဟုတ္ပဲ အႀကီးအက်ယ္ သံုးစြဲ ေနျခင္းဟာ က်ေနာ္တို႔ အမွီျပဳ ေနရတဲ႕ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ပ်က္စီးေစမဲ့ အဓိကအခ်က္ တစ္ခ်က္ပါဘဲ။"

ေသေသခ်ာခ်ာ က်က်နန ဒီဇိုင္း လုပ္ထားတဲ့ MEP Systems ေတြဟာ လိုအပ္တဲ့ ေနရာကို သင့္ေတာ္သေလာက္ ပဲ ယူၿပီး စြမ္းအင္ကို လည္း အက်ိဳး႐ွိ႐ွိ အသုံးခ် ထားလို႕ အေဆာက္အအံုရဲ႕ ကုန္က်စားရိတ္ ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ ႐ုံမွ်မက က်ေနာ္တို႔ ရဲ့ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ အေပၚ မွာလည္း ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈ နည္းပါးေစပါတယ္။

ေနာက္ လာမဲ့ Post မွာ MEP systems ေတြရဲ႕ Scope (နယ္ပယ္) နဲ႔ Impact (အက်ဳိးသက္္ေရာက္မႈ) ေတြကို ျခံဳငံုတင္ျပပါမယ္။ Space Planning (ေနရာ စီစဥ္ လ်ာထားျခင္း)၊ Architectural Design (ဗိသုကာ ဒီဇိုင္း)၊ Construction & Operating Costs (ေဆာက္လုပ္ေရး ႏွင့္ လည္ပတ္ေရး ကုန္က်စားရိတ္ မ်ား)၊ Greater environment (ပိုမိုအေရးပါလာတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္)၊ စသည္ျဖင့္ေပါ႔ေလ။