Fair စကားလံုးဆိုင္ရာ အီဒီယံ အသံုးအႏႈန္းမ်ား

listen to voanews.com


အီဒီယံ အသုံးအႏႈန္းမ်ားမွာ fair and square, fair shake, fair game နဲ႔ fair haired boy တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

Fair စကားလံုးကုိ အေျခခံၿပီး ပထမဦးဆံုး တင္ျပေပးမယ့္ အီဒီယံအသံုးမွာ fair and square ျဖစ္ပါတယ္။ Fair = တရားမွ်တေသာ၊ And = ႏွင့္၊ Square = စတုရန္ေလးေထာင့္ တို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ စကားစုတခုလံုးရဲ ႔ တိုက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ တရားမွ်တၿပီး ေထာင့္ေလးေထာင့္ ညီျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အီဒီယံ အဓိပၸါယ္ကလည္း သိပ္မကြာလွပါဘူး။ မွန္မွန္ကန္ကန္ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း၊ တရားမွ်မွ်တတ ျဖစ္တာကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Fair and Square နဲ႔ အဓိပၸါယ္ဆင္တဲ့ ေနာက္အီဒီယံတခုကေတာ့ fair shake ျဖစ္ပါတယ္။ Fair ကို ဒီေနရာမွာ Shake = လႈပ္သည္၊ ရမ္းသည္ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ စကားလံုးနဲ႔ တြဲသံုးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စကားစုတခုလံုးရဲ ႔ တိုက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ တရားမွ်မွ်တတ လႈပ္ရမ္းသည္ ျဖစ္ပါတယ္။ Fair shake ရဲ ႔ အီဒီယံ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ လူတိုင္းကို အညီအမွ် အခြင့္အေရးေပးတာကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဒီ အီဒီယံက ေၾကြးအန္ကစားနည္း၊ အန္စာတံုး ကစားနည္း တို႔မွ ဆင္းသက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒိုင္လုပ္သူက အန္စာတံုးကို ခုံေပၚမွာ လိွမ့္ခ်လိုက္တဲ့အခါ အေပၚမ်က္ႏွာစာမွာ ေတြ႔ရတဲ့ ဂဏန္းႏွစ္ခုေပါင္းဟာ ကုိယ္ထိုးထားတဲ့ ဂဏန္းနဲ႔ သြားတူရင္ အေလွ်ာ္အစားရတဲ့ ကစားနည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အန္စာတံုးေတြကို ဒိုင္လုပ္သူက လိွမ့္မခ်လိုက္ခင္ သူလက္ခုပ္ထဲမွာ (သို႔မဟုတ္) ခြက္ထဲမွာ အန္စာတံုးကို လႈပ္ေပးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိလႈပ္ရာမွာ မွန္မွန္ကန္ကန္ ျဖစ္ဖို႔က ကစားသူေတြအားလံုး ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ လႈပ္ၿပီးမွ လိွမ့္ခ်ေပးလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ မွန္မွန္ကန္ကန္ လႈပ္သင့္လႈပ္ထိုက္သလို လႈပ္ေပးတာမ်ဳိးကို fair shake လို႔ ဆုိလုိပါတယ္။

Fair shake နဲ႔ တြဲၿပီး fair and square ကို သံုးထားတဲ့ Paulin Gary ေပးထားတဲ့ ေအာက္ပါ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။

“When I buy a new car, I buy it from Bill Green. He is always fair and square with customers. So, you can depend on him to give you a fair shake when it comes to getting a good price.”

“က်မ ကားသစ္ဝယ္တယ့္အခါ Bill Green ဆီက ဝယ္ပါတယ္။ အၿမဲပဲ သူက ဝယ္သူေတြအေပၚ မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆက္ဆံပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေစ်းမွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ ဝယ္ယူခ်င္ရင္ သူဆီမွာ ေစ်းမွန္မယ္ဆုိတာကေတာ့ စိတ္ခ်ရပါတယ္။”

ဒုတိယ တင္ျပေပးမယ့္ အီဒီယံကေတာ့ fair game ျဖစ္ပါတယ္။ Fair = တရားမွ်တေသာ ဆိုတဲ့ စကားလံုးနဲ႔ တြဲသံုးထားတယ့္ Game မွာ အဓိပၸါယ္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေပမယ့္ ဒီေနရာမွာေတာ့ ေတာလိုက္သားေကာင္ ကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေပ်ာ္တမ္းျဖစ္ေစ၊ အစားအတြက္ျဖစ္ေစ ေတာလိုက္ရာမွာ သတ္ျဖတ္ပစ္ခတ္ခံရတယ့္ ေတာရိုင္းတိရစာၦန္ေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ သဘာဝ ေတာရိုင္းတိရစာၦန္ေတြကို ေဘးမဲ့ေပးထားသစ္ေတာကို ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ တာဝန္ေပးထားသူကို Game Keeper လို႔ ေခၚဆိုပါတယ္။ Fair ဆိုတယ့္ အဓိပၸါယ္က ဒီေနရာမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Fair Game ရဲ ႔ အဓိပၸါယ္က ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္ ပိုင္ခြင့္ရွိတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အီဒီယံအဓိပၸါယ္ကေတာ့ ေန႔စဥ္အသံုးမွာ လူအမ်ားရဲ ႔ ကဲ့ရဲ ႔ ေျပာဆုိေဝဖန္မႈကို ခံရဖြယ္ ရွိသူကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဥပမာ public အမ်ားလူထုကိုယ္စားျပဳတဲ့ သမၼတ၊ ဝန္ႀကီး၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ စသျဖင့္ ရာထူးေတြကို ယူထားတယ့္ လူေတြအေပၚမွာဆုိရင္ သတင္းမီဒီယာ စည္းမ်ဥ္းေတြအရ သူတို႔ ဘာလုပ္လုပ္ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေရးသားထုတ္ျပပိုင္ခြင့္ ရွိၾကပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူေတြ တင္ေျမွာက္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ရာထူးေတြမွာဆိုရင္ အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ ႔ က်င့္ဝတ္သိကၡာ ေစာင့္စည္းမႈေတြကို သတင္းမီဒီယာေတြက ေစာင့္ၾကည့္ေရးသားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအသံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Pauline Gary ေပးထားတယ့္ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။

“Politics is a tougher business now than used to be. These days a candidate is fair game for the press. They’re poking to every corner of his past life to see what scandal they can dig out.”

“ႏိုင္ငံေရးဟာ အခုဆိုရင္ အရင္ကထက္ ပိုၿပီးခက္ခဲ ၾကမ္းတမ္းလာၿပီ။ ဒီေခတ္ဒီအခါမွာေတာ့ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းတဦးဟာ သတင္းစာနယ္ဇင္း ေလာကရဲ ႔ သားေကာင္ဘဝ ေရာက္ေနေတာ့တယ္။ သူတုိ႔ေတြက အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ရဲ ႔ ေနာက္ေၾကာင္းဟာ ဘယ္လိုနံမည္ပ်က္ အရႈပ္ေတာ္ပံုေတြ ရွိသလဲဆုိတာကို သိလုိၾကတဲ့အတြက္ ေခ်ာင္ႀကိဳေခ်ာင္ၾကား မက်န္ ရွာေဖြၾကေတာ့တယ္။”

ေနာက္ဆံုးတင္ျပေပးမယ့္ အီဒီယံကေတာ့ fair haired boy ျဖစ္ပါတယ္။ Fair က ဒီေနရာမွာ ျဖဴသည္၊ ေရႊဝါေရာင္၊ ေျပာင္းဖူးအေမႊးေရာင္ ထသည္ ျဖစ္ပါတယ္။ Haired က ဆံပင္ကေန ဆင္းသက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ fair haired က ဆံပင္အျဖဴေရာင္၊ ေရႊဝါေရာင္ဆံပင္ ဒါမွမဟုတ္ ေျပာင္းဖူးေမႊးေရာင္ဆံပင္မ်ဳိးကုိ ဆုိလုိပါတယ္။ Boy ကေတာ့ ေယာက်္ားေလး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ေရႊဝါေရာင္ဆံပင္ရွိတဲ့ ေယာက်္ားေလး ျဖစ္ပါတယ္။

အီဒီယံဆိုတဲ့ သြယ္ဝိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ဒီေနရာမွာ မိသားစုအတြင္းမွာျဖစ္ေစ၊ လုပ္ငန္းမွာျဖစ္ေစ၊ ေက်ာင္းမွာျဖစ္ေစ မ်က္ႏွာသာ ေပးျခင္းခံရသူ၊ အေရးေပးျခင္း ခံရသူ၊ ဖူးဖူးမႈတ္ခံရသူကို ဆိုလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ ျမန္မာမွာေတာ့ ဆရာမရဲ ႔ အခ်စ္ေတာ္၊ အေမရဲ ႔ အသဲေက်ာ္၊ ဆရာရဲ ႔ တပည္အရင္း တို႔လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ေအာက္ပါ Pauline Gary ေပးထားတယ့္ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။

“Larry is the teacher’s fair haired boy in our English class. He pretends to her face that she is the best teacher he has ever had, but he said nothing, but nasty things behind her back.”

“Larry ဟာ က်မတို႔ အဂၤလိပ္စာအတန္းမွာ ဆရာမရဲ ႔ အသဲေက်ာ္ ျဖစ္တယ္။ သူက ဆရာမေရွ ႔မွာဆုိ ဆရာမက သူသင္ခဲ့ဘူးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမေတြထဲမွာ အေကာင္းဆံုးလို႔ ဟန္လုပ္ၿပီး ေျပာဆိုတယ္။ ဆရာမ ေနာက္ကြယ္မွာေတာ့ ဆရာမအေၾကာင္း ေကာင္းတာတခုမွ မေျပာဘူး။”